Nowoczesne budownictwo coraz częściej sięga po systemy smart home. Swym właścicielom przynoszą one oszczędności oraz poprawiają standard życia. Inteligentny dom jest bardziej komfortowym miejscem do przebywania, a do tego tańszym w użytkowaniu. Czym jednak są inteligentne domy i systemy smart home? Jak działają, co umożliwiają, a także jakie są ich dobre i ciemne strony?
Co to jest smart home?
Najprościej rzecz ujmując, jako systemy inteligentnego domu należy rozumieć wszelką automatykę budowlaną, jaka może pojawić się w mieszkaniu. Inteligentny dom wykorzystuje systemy informatyczne oraz urządzenia, które mogą bez udziału człowieka działać w zaprogramowany sposób. Systemy tego rodzaju tworzą zautomatyzowaną sieć, zarządzaną na bieżąco przez sztuczną inteligencję. Wykonuje ona wskazane przez użytkownika zadania, np. w określonych warunkach podnosi temperaturę w pomieszczeniach czy opuszcza rolety o wskazanej godzinie. Zakres zastosowań jest bardzo szeroki.
Automatyka budynkowa, czyli system smart home, odznacza się kilkoma istotnymi cechami. Po pierwsze, ma charakter modułowy. Elementy inteligentnego domu są uruchamiane niezależnie od siebie. Nie ma też konieczności instalowania tych samych systemów w każdym domu. Właściciel lokalu może sam zdecydować, co chce zainstalować. Systemy smart home są łatwe w zarządzaniu, a kontrolę nad nimi można sprawować zdalnie. Wykorzystują one nowoczesne technologie informatyczne. Ponadto, są w pełni konfigurowalne i programowalne, a co więcej mogą działać w pełni bezobsługowo.
Jak działają inteligentne domu, czyli systemy smart home?
Systemy inteligentnego domu funkcjonują w oparciu o komunikację przewodową lub bezprzewodową. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z okablowaniem, a w drugim z przesyłaniem danych poprzez sieć radiową (w oparciu o standardy Wi-Fi, Bluetooth, ZigBee czy Z-Wave). Systemy smart home mogą też wykorzystywać podczerwień i wszelkiego rodzaju inne sposoby przesyłania informacji. Najważniejsze jest tu jednak to, że istnieją przewodowe i bezprzewodowe systemy inteligentnego domu.
Ponadto, należy wiedzieć, że systemy smart home wykorzystują szereg czujników zbierających dane. Informacje te są przekazywane do modułu, który zarządza systemem. Może być to tzw. centralka, czyli specjalne urządzenie odpowiedzialne za pracę całej instalacji smart home. Może to też być osobne urządzenie, które zarządza tylko tym jednym elementem systemu inteligentnego domu. Następnie zebrane dane są przetwarzane i w oparciu o zaprogramowane parametry urządzenie kontrolne wydaje polecenia urządzeniom wykonawczym. Przykładowo, gdy czujnik temperatury wykryje, że w pomieszczeniu robi się zbyt ciepło, centralka uruchomi klimatyzację, a gdy zacznie robić się zbyt chłodno, wyłączy ją.
Wyróżnić możemy systemy inteligentnego domu zcentralizowane i zdecentralizowane. To jednak nie wszystko. Warto wiedzieć, że urządzenia smart home działają w oparciu o różne platformy oprogramowania, tworząc w ten sposób informatyczne ekosystemy. Oprogramowanie może mieć charakter autorski. Może też wchodzić w skład jednej z platform oferowanych przez globalne korporacje. Ich przykładem mogą być środowiska Apple HomeKit czy Google Home. Tym wszystkim człowiek może sterować ręcznie, np. na konsoli centralki, zdalnie, np. poprzez aplikację na smartfon, a także głosowo – wydając komendy i korzystając z asystenta głosowego.
Urządzenia inteligentnego domu – co może być elementem smart home?
Jak w praktyce można wykorzystać systemy inteligentnego domu? Na mnóstwo sposobów! Na rynku stale pojawiają się nowe gadżety i urządzenia, a branża smart home rozwija się w ogromnym tempie. Zakres zastosowań staje się coraz szerszy. Jest kilka ugruntowanych trendów, które można dostrzec. Przede wszystkim istnieją trzy główne obszary, w których pojawiają się systemy inteligentnego domu. Chodzi o bezpieczeństwo domowników, ich komfort, a także względy oszczędnościowe. Są to trzy główne motywacje, z powodu których instalacje smart home są montowane.
W zakresie bezpieczeństwa wskazać można różnego rodzaju czujniki – przede wszystkim czujniki dymu, czujniki czadu, czujniki gazu czy czujniki zalania. Ponadto, zaliczyć do tej kategorii urządzeń można systemy monitoringu, systemy alarmowe, czujniki otwarcia okien, a także automatyczne zamki, domofony i videofony oraz systemy antywłamaniowe.
Do drugiej kategorii można zaliczyć różnego rodzaju urządzenia, które ułatwiają i uprzyjemniają funkcjonowanie w domu. Mogą to być na przykład systemy audio i video, automatyczne rolety, inteligentne zamki, które same otwierają drzwi, gdy zbliża się do nich właściciel i innego tego typu rozwiązania. Dotyczy to więc nie tylko urządzeń wykorzystywanych w rozrywce, ale i tych, które wyręczają nas z pracy lub ułatwiają wykonywanie pewnych czynności.
Trzecia kategoria – urządzenia, dzięki którym można bardziej ekonomicznie użytkować mieszkanie – to przede wszystkim systemy zarządzające ogrzewaniem, klimatyzacją, zużyciem gazu, prądu, wody. To te elementy, które pozwalają na tańsze wykorzystanie mediów i zasobów w domu. Mogą to być nawet tak proste urządzenia jak inteligentna gniazdka, odcinające prąd do urządzeń w określonych godzinach.
Wady i zalety oraz koszty inteligentnego domu
Nie jest tak, że inteligentne domy są zupełnie pozbawione wad. To wciąż rozwiązania dość drogie. Koszty instalacji są czynnikiem, który w największym stopniu hamuje rozwój branży. Urządzenia smart home stale tanieją, ale i tak rozbudowana instalacja inteligentnego domu może kosztować kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. To inwestycja, z której użytkownicy smart home mogą być zadowoleni, ale jej cena może stanowić problem dla wielu zainteresowanych tematem.
Jako wadę systemów smart home można także wskazać kwestie związane z bezpieczeństwem danych. Instalacja inteligentnego domu może stać się obiektem ataku cyberprzestępców. Może też być wykorzystana w niecny sposób. Wyzwaniem jest także kwestia przechowywania i przetwarzania danych przez korporacje, które dostarczają oprogramowanie do systemów smart home. Ponadto zbytnie poleganie na sztucznej inteligencji rodzi pewne problemy (np. obecność czujników może uśpić uwagę domowników, co w przypadku awarii tych urządzeń może mieć tragiczne skutki). Są wreszcie kwestie związane z nadmiarem urządzeń smart w domu, co może być przytłaczające dla użytkowników. Kłopot sprawia także brak wypracowanych standardów dla urządzeń różnych producentów.
Nie należy jednak zapominać o tym, że systemy smart home to rozwiązania o ogromnym potencjale. Umożliwiają bardziej ekonomiczne i ekologiczne życie dzięki lepszemu gospodarowaniu zasobami. Pozwalają na bardziej komfortowe i przyjemne użytkowanie nieruchomości. Sprzyjają bezpieczeństwu użytkowników – zarówno jeśli chodzi o wypadki losowe (np. pożary, zalania, ulatnianie się gazu), jak i działalność osób trzecich (choćby ze względu na systemy alarmowe czy monitoring). Sporym plusem jest modułowy charakter instalacji, co pozwala dobrać systemy w odpowiedni sposób do potrzeb i możliwości użytkowników, a także warunków lokalowych. Mimo wszystko zalety smart home są na tyle duże, że coraz więcej osób decyduje się na tego typu rozwiązania.